ΠΡΟΣΩΠΟ

Ο Τζέιμς Ντιούι Γουότσον (Η.Π.Α. 1928) είναι ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή μοριακούς βιολόγους. Η ανακάλυψη της δομής του DNA από τον ίδιο και τους συναδέλφους του επιστήμονες, Φράνσις Κρικ, Μόρις Γουίλκινς και Ρόζαλιντ Φράνκλιν όχι μόνο επέφερε τεράστια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τον κόσμο γύρω μας, αλλά και επιτάχυνε ραγδαία τις εξελίξεις για τον τομέα της γενετικής και την επιστήμη της βιολογίας. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Γουότσον είχε από μικρός δώσει δείγματα της εξαιρετικής ευφυΐας του, αφού μπήκε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο μόλις στα 15 του χρόνια, για να μελετήσει ζωολογία. Σύντομα, όμως, το ενδιαφέρον του στράφηκε στη γενετική και μάλιστα στις μεταλλάξεις. Για το λόγο αυτόν, άρχισε τη διδακτορική του διατριβή κοντά στον Σαλβαντόρ Λούρια, ο οποίος είχε ήδη κερδίσει το βραβείο Νόμπελ για την εργασία του πάνω στις γενετικές μεταλλάξεις. Το 1950, ο Γουότσον μελετούσε τους φάγους και αποφάσισε να ταξιδέψει στην Κοπεγχάγη, για να εργαστεί πλάι στον βιοχημικό Χέρμαν Κάλκλαρ, ενώ ένα χρόνο αργότερα -και ενώ το ενδιαφέρον του είχε στραφεί ήδη στη μελέτη του DNA- κατάφερε να εισαχθεί σε ένα μετα-διδακτορικό ερευνητικό πρόγραμμα στο εργαστήριο Κάβεντις στο Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ της Αγγλίας. Εκεί, ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι προς την αναγνώριση, με τη δημοσίευση, το 1953, της θεωρίας για τη δομή του DNA, στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό "Nature". Ο Γουότσον ανακοίνωσε τότε πως "ανακαλύψαμε το μυστικό της ζωής". Το 1962 κέρδισε με τους συνεργάτες του Κρικ και Γουίλκινς (η Φράνκλιν είχε πεθάνει το 1958 από καρκίνο), το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής/Φυσιολογίας, ενώ από τότε δεν σταμάτησε να εργάζεται στον τομέα της γενετικής καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών. Αρκετά χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2007, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό "The Sunday Times Magazine", με αφορμή την κυκλοφορία της αυτοβιογραφίας του ("Avoid Boring People: Lessons from a Life in Science ", Knopf), κατηγορήθηκε ότι εξέφρασε προσβλητικές απόψεις σχετικά με την ευφυία των ατόμων αφρικανικής καταγωγής, με αμφιλεγόμενη αναφορά σε δεδομένα (;) της επιστήμης του. Η περιοδεία του στη Μ. Βρετανία ματαιώθηκε και ο ίδιος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, την επόμενη χρονιά, από τη θέση του κοσμήτορα στο Cold Spring Harbor Laboratory (CSHL) -του απονεμήθηκε όμως ο τίτλος του ομότιμου κοσμήτορα. Τα επόμενα χρόνια, ο Γουότσον προσπάθησε να απαλύνει τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν γι' αυτόν (λ.χ. με συνέντευξή του στο BBC, το 2008 -λέγοντας "δεν είμαι ρατσιστής"). Οι επικρίσεις για το θέμα αυτό τον συνόδευσαν, ωστόσο, έως και στην εκδήλωση που διοργανώθηκε προς τιμήν του από το Πανεπιστήμιο Πατρών στην Ελλάδα, στις 14 Απριλίου 2011, για την αναγόρευσή του ως επίτιμου διδάκτορα.

Βραβεία:
Νόμπελ Ιατρικής/Φυσιολογίας 1962