ΠΡΟΣΩΠΟ

Ο Robert Capa (1913-1954) δεν σκόπευε να γίνει πολεμικός φωτογράφος, αλλά οι περιστάσεις της ζωής του ήταν αυτές που τον ώθησαν να γίνει. Γεννήθηκε με το όνομα Endre Erno Friedmann σε μια εβραϊκή οικογένεια της Βουδαπέστης. Το 1931, σε ηλικία 17 ετών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, επειδή είχε συμμετάσχει σε διαδηλώσεις κατά του ουγγρικού καθεστώτος. Πηγαίνει στο Βερολίνο όπου θα δουλέψει στο σημαντικό βερολινέζικο πρακτορείο Dephot, σαν φωτογράφος (παρόλο που αυτό που ονειρευόταν ήταν να γίνει συγγραφέας). Ο διευθυντής του, Simon Guttmann, αναγνωρίζει αμέσως το ταλέντο του και τον στέλνει να φωτογραφίσει τον Τρότσκι κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης στην Κοπεγχάγη. Το 1933, με τον Χίτλερ στην εξουσία, ο Endre αναγκάζεται για μια ακόμα φορά να φύγει. Θα εγκατασταθεί στο Παρίσι, με την ελπίδα να κερδίσει τα προς το ζην σαν φωτορεπόρτερ. Τον πρώτο καιρό όμως γνωρίζει τι σημαίνει πείνα, δυστυχία και ξενοφοβία, που μετριάζονται μόνο μέσα από τις νέες φιλίες. Ανάμεσα σ' αυτές, ο Henri Cartier-Bresson και ο David Seymour -περισσότερο γνωστός σαν "Chim"- με τους οποίους αργότερα θα ιδρύσει το Magnum Photos (το 1947, μαζί με τους William Vandivert και George Rodger). Αυτή την περίοδο γνωρίζει, επίσης, τη νεαρή γερμανίδα πρόσφυγα Gerda Taro, η οποία θα γίνει η σύντροφος και μάνατζέρ του. Μαζί θα "ανακαλύψουν" την ταυτότητα του φωτογράφου Robert Capa -διαλέγουν το όνομα επειδή προφέρεται εύκολα, ακούγεται σαν αμερικανικό και παρηχεί το όνομα του σκηνοθέτη Frank Capra- και θα φύγουν για την Ισπανία, για να καλύψουν τα επεισόδια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Ο Robert Capa γίνεται ήδη διάσημος σ'όλο τον κόσμο, το 1936, με την εμβληματική φωτογραφία ενός στρατιώτη των δημοκρατικών που πέφτει χτυπημένος από σφαίρα, φωτογραφημένος τη στιγμή ακριβώς που εκτινάσσεται στον αέρα· τον Ιούλιο του επόμενου χρόνου όμως η Gerda Taro σκοτώνεται, ενώ φωτογραφίζει την υποχώρηση στη μάχη του Brunete. Ο Capa ποτέ δεν ξεπέρασε εντελώς αυτή την απώλεια. Τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να φωτογραφίζει τις μεγάλες συγκρούσεις, καλύπτοντας την κινεζική αντίσταση στην ιαπωνική εισβολή του 1938, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη (1941-1945), τον πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο (1948) και τον πόλεμο της Ινδοκίνας (1954), στον οποίο θα χάσει τη ζωή του, σε ηλικία 40 ετών, με τη φωτογραφική μηχανή πάντα στο χέρι, ενώ βρίσκεται σε αποστολή του "Time/Life", πατώντας πάνω σε μια νάρκη. Σύμβολο όλων των φωτορεπόρτερ που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για το επάγγελμά τους, ο Capa είχε τον τρόπο να συνθέτει εικόνες με ασύγκριτη γλυκύτητα, ιστορικές τοιχογραφίες ποτισμένες με πινελιές ανθρωπιάς. Ήξερε τον τρόπο να ανακαλύπτει στα πρόσωπα του κόσμου την αποκαλυπτική εκείνη στιγμή, όταν ο πόνος αμβλύνεται από την ελπίδα. Για να διαφυλάξει τη μνήμη και το πνεύμα του έργου του, ως ανθρώπινου ντοκουμέντου -καθώς και του έργου των πρόωρα χαμένων συναδέλφων του Werner Bischof, David "Chim" Seymour και Dan Weiner- ο νεώτερος αδελφός του Cornell Capa ίδρυσε το 1966 το International Fund for Concerned Photography και αργότερα, το 1974, το International Center of Photography ("Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας"), στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, στο οποίο φιλοξενείται μόνιμη έκθεση των φωτογραφιών του.