Φιλελεύθερος σοσιαλισμός

Η συζήτηση γύρω από τον τρόπο επίτευξης του σοσιαλισμού δια μέσου δηλαδή μιας επαναστατικής πορείας ή δια μέσου συνεχών μεταρρυθμίσεων είναι παλιά. Το ίδιο και η αμφισβήτηση του μαρξισμού ως μοναδικής συνιστώσας του σοσιαλιστικού κινήματος.

Γράφοντας το έργο του στην εξορία του Λίπαρι, ο Κάρλο Ροσέλι διαπίστωνε ότι "χρειάζεται επιτέλους ένα γερό πνευματικό ταρακούνημα που θα βγάλει τους Ιταλούς σοσιαλιστές από την ιδεολογική παθητικότητά τους, εξαναγκάζοντάς τους να σκεφτούν αυτόνομα και να κατακτήσουν μέσω μιας σκληρής ατομικής προσπάθειας αναζήτησης, αμφιβολιών και συγκρούσεων τις νέες αξίες που θα αντικαταστήσουν την τυφλή πίστη στις θαυματουργικές αρετές των συγκεκριμένων μαρξιστοϋλιστών". Όλο το έργο του είναι πράγματι μια προσπάθεια ανασκόπησης της ιστορίας του ιταλικού σοσιαλισμού του τρόπου που αυτός δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε και προσδιορισμού των λόγων που οδήγησαν στην "ηθική πτώση" του σοσιαλιστικού κόμματος και διευκόλυναν την άνοδο του φασισμού.

Όπως έγραφε: Το αληθινό πρόβλημα για τους σοσιαλιστές συνεπώς δεν συνίσταται στο να απαρνηθούν τον Μαρξ, αλλά να χειραφετηθούν απ' αυτόν".

Ο Κάρλο Ροσέλι με το έργο του υποστήριξε την επιστροφή του σοσιαλισμού στις φιλελεύθερες ρίζες του. Αναγνωρίζοντας τα επιτεύγματα της καπιταλιστικής οικονομίας, επιχείρησε να φέρει τη συζήτηση στη σφαίρα της ελευθερίας του ατόμου, μιας πλήρους ελευθερίας που θα βοηθούσε τον άνθρωπο να γίνει υπεύθυνος πολίτης.