ΤΙΤΛΟΣ

Το μυθιστόρημα-ντοκουμέντο για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (1963). Ένα βιβλίο-σύμβολο τα χρόνια της δικτατορίας, ένα μυθιστόρημα-σταθμός στην ελληνική λογοτεχνία. Γραμμένο εν θερμώ από το συγγραφέα σχεδόν παράλληλα με την εξέλιξη των γεγονότων και της δίκης που συντάραξε την Ελλάδα, το "Ζ" εκδόθηκε για πρώτη φορά στα μέσα της ταραγμένης δεκαετίας του 1960.

"Λογοτεχνικό ρεπορτάζ" ή "φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος" για τον ίδιο τον Βασίλη Βασιλικό, το "Ζ" κινείται στα όρια μεταξύ λογοτεχνίας και δημοσιογραφίας με το συγγραφέα να ενορχηστρώνει τα επίσημα ντοκουμέντα της υπόθεσης Λαμπράκη. Ο Βασίλης Βασιλικός εξηγεί: "Είναι κάτι ανάλογο με το χαρακτηρισμό -μη μυθιστορηματικό μυθιστόρημα- "non fiction novel" που λανσάρισε στο "Εν Ψυχρώ" ο Τρούμαν Καπότε. Σημαίνει, με άλλα λόγια, μια περίπτωση, που θα ήταν, κάτω από άλλες περιστάσεις, φανταστική ή μυθιστορηματική αλλά συμβαίνει να ’ναι εκατό τα εκατό πραγματική και μη μυθιστορηματική. Δηλαδή το Ζ υπακούει στους νόμους ενός έργου φαντασίας, έχει δική του νομοτέλεια, αυτόνομη, μόνο που τυχαίνει όλα αυτά να μην είναι διόλου φανταστικά, αλλά μια πιστή και υπεύθυνη αντιγραφή της πραγματικότητας" (1966).